THÔNG BÁO TU HỌC
Ngày tu học hằng tháng vào Chủ Nhật 29 tháng 6 năm 2025 từ 8 giờ sáng đến 5 giờ chiều.
Tu viện Đạo Tâm
10164 Gramercy Pl
Riverside, CA 92503
Trong ngày tu học này, chúng ta sẽ cùng nhau chia sẻ chủ đề CHÁNH NGHIỆP theo chương trình sau:
Thọ giới Bát quan và ngũ giới.
Lễ dâng y tắm mưa cho chư tăng nhập hạ.
Học về Chánh Nghiệp ( Thầy Tâm Hạnh hướng dẫn)
Thảo luận, chia sẻ về chánh nghiệp theo đề cương của Ban Điều Hành học tập soạn.
Thực hành niệm tâm từ và niệm hơi thở theo phương pháp hoạt động của cơ bụng. ( Thầy T.H hướng dẫn)
Muốn tham dự, các học viên liên lạc ghi danh bằng tin nhắn qua các số điện thoại sau:
Chị Ann 714 981 3524
Diệu Trí 714 900 0719
Minh Chánh 714 392 1989 ( có thể vắng mặt)
Từ Bửu 626 271 0059
Chị Phúc 562 271 8593
Lưu ý:
Nếu cần hỗ trợ phương tiện đến và về, các học viên liên lạc BTC.
BTC khuyến khích các học viên tham dự nên mặc y phục trắng ( nếu có).
Ban Tổ Chức.
BÀI HỌC THAM KHẢO
CHÁNH NGHIỆP_ Sammà Kammata_ Right Action_ 正業.
Trong Bát chánh đạo, thành tố Chánh nghiệp được Đức Phật nêu ra ba loại là không giết hại sinh vật, không trộm cắp và không tà hạnh. Ngược lại ba chánh nghiệp trên là ba tà nghiệp sát sinh, trộm cướp, tà hạnh.
Tuần tự, chúng ta đi vào từng phần của nghiệp.
1/ Nghiệp là gì?
2/ Cơ sở đưa đến nghiệp đạo thiện hay ác.
3/ Các yếu tố cấu tạo thành Ba loại nghiệp đạo thiện hay ác.
4/ Nghiệp đạo là gì?
5/ Nghiệp lực là gì?
6/ Quả " dị thục" của nghiệp là gì?
7/ Các câu hỏi gợi ý cho các học viên thực hành.
Chúng ta cùng nhau đi vào từng vấn đề.
1/ Nghiệp là gì?
Nghiệp, Pàli là kamma, Hán là 業, English và Sanskrit là karma nghĩa là hành động ( đến đối tượng cụ thể nào đó) từ sự cố ý theo định hướng thiện hay ác.
Chúng tôi xin giới thiệu đoạn kinh văn, Đức Phật định nghĩa về nghiệp.
Pāli: " Cetanāham, bhikkhave, kammam vadāmi, cetayitvā kammam karoti - kāyena vācāya manasā" ( Anguttara Nikāya iii, 415) ( Tăng chi bộ kinh)
English : " Monks, It is volition that I call action ( kamma). Having willed, one performs an action through body, speech, or mind." ( An 6: 63)
( The Noble Eightfold Path _ Bhikkhu Bodhi_ page 18)
Việt: " Này các tỳ khưu, chính ý chí, Ta gọi là nghiệp. Khi đã quyết định, người ta hành động qua thân, miệng hay ý,"
( Bản dịch Bát chánh đạo của chúng tôi, trang 52)
2/ Các cơ sở đưa đến nghiệp thiện hay ác.
Nghiệp chỉ hình thành và diễn tiến trong đời sống của sinh vật. Nghiệp diễn tiến theo nhân quả; gọi là nghiệp đạo ( kamma patha: the course of karma).
Theo công thức chung:
Chủ ý ( chánh tư duy _ ly dục tầm, ly ác ý sân tầm, ly hại tầm; hay tà tư duy _ dục tầm, ác ý sân tầm, hại tầm) + ý nghĩ => ý muốn => hành động hay lời nói ( thiện hay ác) => nghiệp đạo ( thiện hay ác) + nghiệp lực ( thiện hay ác) => kết quả dị thục của nghiệp ( hạnh phúc hay đau khổ)
Muốn hiểu rõ diễn trình của nghiệp, chúng ta phải hiểu đúng vê sự khác nhau giữa:
CHỦ Ý, SUY NGHĨ và Ý MUỐN
Theo Phật học. Chủ ý, suy nghĩ và ý muốn là ba loại tâm giống nhau, có liên quan mật thiết với nhau nhưng chúng không hoàn toàn đồng nghĩa.
Giải thích cụ thể:
CHỦ Ý, tiếng Pāli là Saṅkappa, tiếng Anh là intention, thường được dịch là "ý định", "chủ ý", "dự định". Nó là một động lực tâm lý, thúc đẩy ý nghĩ theo một hướng nhất định. Ý định, chủ ý mang tính chủ động, quyết định, và có mục đích rõ ràng.
SUY NGHĨ, tiếng Pāli là manoviññāna, tiếng Anh là thought có nghĩa là "ý nghĩ", "sự suy tư ", "sự suy nghĩ". Nó là một quá trình tâm lý, bao gồm sự nhận thức, suy tư, tưởng tượng về một khái niệm nào đó. Ý nghĩ có thể xuất hiện một cách tự nhiên, không chủ ý, hoặc do tác động từ bên ngoài.
Ý MUỐN, trong tiếng Pāli là Cetanā, tiếng Anh là volition có nghĩa là "ý chí", "ý định", "sự thôi thúc". Nó là một chức năng tâm lý, một loại tâm sở (Cetasika) thuộc nhóm hành uẩn (Saṅkhāra-khandha). Ý muốn hay ý chí là yếu tố quyết định, thúc đẩy tâm thức hành động, tạo ra nghiệp đạo (Kamma patha _ course of karma).
Mối quan hệ giữa chủ ý, suy nghĩ và ý muốn.
Ba loại tâm này có mối quan hệ tương hỗ lẫn nhau, tạo thành một chuỗi tâm lý phức tạp.
Chủ ý ( chánh hay tà tư duy) từ CHÁNH KIẾN hay TÀ KIẾN : định hướng cho suy nghĩ, ( bao gồm nhận thức của 6 giác quan => thức uẩn) là động cơ thúc đẩy ý nghĩ theo một hướng nhất định. Nó sẽ đưa đến quyết định ( cetana _ volition) hướng đi của ý nghĩ để dẫn đến hành động, lời nói thiện hay ác. Trong bát chánh đạo, chủ ý thuộc thành tố thứ hai.
Ý nghĩ phát sinh và kết hợp đồng thời với chủ ý. Cả hai không rời nhau làm điểm khởi đầu của một quá trình tâm lý. Nó có thể là một ý niệm, một sự suy tư, một sự đánh giá về một đối tượng nào đó.
Ý chí, ý muốn: là yếu tố quyết định, thúc đẩy tâm thức phát ra hành động, lời nói dựa trên chủ ý. Nó là cầu nối giữa ý nghĩ (+chủ ý) và hành động.
Sau khi lời nói hay hành động phát ra, ý muốn được thỏa mãn thì nghiệp đạo ( kamma patha: the course of karma) hình thành, có nghĩa là đã có cơ sở để đưa đến kết quả dị thục của nghiệp.
3/ Các yếu tố cấu tạo thành ba loại nghiệp đạo thiện hay ác.
Để cho các học viên dễ hiểu, dựa trên các tài liệu phật học đã giới thiệu trong chương Chánh ngữ, chúng tôi nêu ra các yếu tố chính cấu thành tà nghiệp đạo và ngược lại là chánh nghiệp đạo.
A. 5 yếu tố cấu thành nghiệp đạo sát sinh.
1/ Một sinh vật bao gồm người và thú vật đang còn sống.
2/ Biết sinh vật này đang còn sống.
3/ Cố ý, quyết định ( cetana_ volition từ dục tầm, ác ý sân tầm hay hại tầm) muốn giết chết sinh vật đó.
4/ Tự giết, bảo người khác giết hay hợp tác giết sinh vật đó bằng các hình thức khác nhau.
5/ Sinh vật đó bị chết từ ý muốn của người giết.
Ở đây, chúng ta cần ghi nhận rõ:
Nghiệp đạo sát sinh chỉ hình thành trên đối tượng là sinh vật ĐANG CÒN SỐNG. Có nghĩa là thực phẩm từ thân xác sinh vật đã chết không phải là đối tượng của nghiệp đạo sát sinh.
Nghiệp đạo nặng hay nhẹ tùy theo ý chí mạnh hay yếu khi giết sinh vật. Ví dụ, giết con gà thì nghiệp đạo ác nặng hơn giết con muỗi; giết con heo thì nghiệp đạo ác nặng hơn giết con gà; giết con bò thì nghiệp đạo ác nặng hơn giết con heo; giết con người thì nghiệp đạo ác nặng hơn giết con bò. Vì sao? Vì ý chí,ý muốn, sự nổ lực khi giết con gà mạnh hơn giết con muỗi...các ví dụ sau cũng theo đó.
Trong trường hợp giết người thì nghiệp đạo ác rất nặng đối với các đối tượng bị giết là cha, mẹ, thầy, các vị thánh nhân, người có tư cách đạo đức cao.
Ngược lại nghiệp đạo ác giết hại sinh vật là nghiệp đạo thiện không giết hại như Đức Phật dạy:" ...vị ấy tránh xa việc sát sinh và không làm việc này. Không dùng roi gậy hay gươm đao, vị ấy có tâm thiện đầy tình thương từ bi, muốn tất cả chúng sinh được an vui, khỏe mạnh." ( Tăng chi bộ kinh 10:176; Word of the Buddha, trang 53 _ Bản dịch BCĐ của chúng tôi trang 118)
B. Năm yếu tố cấu thành nghiệp đạo ác trộm cắp.
1/ Vật có chủ
2/ Biết vật đó có chủ, không phải của mình.
3/ Cố ý lấy trộm từ...( như trên)
4/ Lấy vật ra khỏi chỗ.
5/ Thỏa mãn với ý nghĩ vật đã thuộc về mình.
Ở đây, chúng ta cần ghi nhận, đối tượng của nghiệp đạo ác trộm cắp là vật có chủ dù giá trị rất nhỏ. Nếu lấy vật dù giá trị rất lớn nhưng không có chủ thì không thuộc nghiệp đạo ác này.
Theo các bản chú giải, trộm cắp bao gồm các hình thức như: Trộm cắp, móc túi một cách lén lút... Trộm cướp công khai bằng cách dùng vũ lực, vũ khí...Cướp giật ...lường gạt chiếm đoạt vật chất tài sản của người khác...Gian lận mua bán hàng giả, cân thiếu, lừa đảo khách hàng....nhận hối lộ...nhận trợ cấp khi mình không thiếu hay không phải đối tượng...
Nghiệp đạo ác trộm cắp từ tâm tham hay sân hận ác ý thì
từ ác ý sân hận nặng hơn.
Ngược lại nghiệp đạo ác trộm cắp là nghiệp đạo thiện không trộm cắp như Đức Phật dạy:" Vị ấy tránh xa việc lấy vật không cho và tự mình không lấy vật không cho. Vị ấy không lấy tài sản và vật của người khác ở trong làng hay ở ngoài rừng với ý định trộm cắp." ( Tăng chi bộ kinh 10: 176_ Bản dịch BCĐ trang 122)
Sự tích cực tương ứng với việc không lấy vật không cho là tâm lương thiện, ngầm chứa sự tôn trọng những gì thuộc về người khác và quyền tự do sử dụng tài sản theo ý muốn của họ. Một đức hạnh khác là biết đủ, bằng lòng với những gì mình có mà không ham muốn giàu có thêm bằng những phương tiện bất chính. Đức hạnh nổi bật nhất ngược với trộm cắp là lòng rộng lượng, hiến tặng sự giàu có và tài sản của mình để làm lợi ích cho người khác.
( Bản dịch BCĐ của chúng tôi trang 124)
C. Năm yếu tố cấu thành nghiệp đạo ác từ sự quan hệ sinh lý bất chính.
1/ Đối tượng là người mà mình muốn quan hệ sinh lý bất chính.
2/ Biết rõ là người...nt
3/ Quyết định, cố ý từ 3 loại tà tư duy.
4/ Hành động
5/ Thỏa mãn
Quan hệ sinh lý bất chính bao gồm ngoại tình, cưỡng hiếp, khống chế...
Ngược lại nghiệp đạo ác trên là nghiệp đạo thiện không quan hệ sinh lý bất chính như lời Đức Phật dạy:" Vị ấy tránh xa việc quan hệ sinh lý bất chính và tự mình không làm việc ấy. Vị ấy không quan hệ sinh lý với những người còn dưới sự giám hộ của cha, mẹ, anh, chị hay bà con, hay với phụ nữ có chồng, với nữ tù phạm, hay cuối cùng, với thiếu nữ đã hứa hôn." ( Tăng chi bộ 10:176_ bản dịch BCĐ trang 124)
Đối với người phật tử, đức hạnh tích cực phù hợp với sự ngăn chặn tà dâm là lòng chung thủy. Chồng và vợ nên trung thành và tận tụy với nhau, bằng lòng với tình cảm gia đình và không nên gây cơ hội làm tan vỡ hôn nhân bằng cách đi tìm tình nhân bên ngoài. Tuy nhiên, nguyên tắc này không giới hạn việc quan hệ sinh lý trong hôn nhân hợp pháp. Nó được phép linh hoạt thay đổi tùy theo qui ước của xã hội. Như đã nói, mục đích chủ yếu của nguyên tắc này là để ngăn ngừa những quan hệ tình dục làm hại người khác. Với những người đã trưởng thành tự lập, mặc dầu chưa cưới hỏi, quan hệ tình dục do đồng ý với nhau và không cố tình làm hại người kia thì không vi phạm nhân tố tu tập này.
( Bản dịch BCD trang 128).
4/ Nghiệp đạo là gì?
Khi hội đủ năm yếu tố đã nêu trên thì đương sự đã tạo thành nghiệp đạo ác hay thiện.
Nghiệp đạo, Pàli là kamma patha, Anh ngữ là The course of karma có nghĩa là diễn trình, tiến trình đang đưa đến kết quả tương xứng từ hành động thiện hay ác đã làm.
Tuy nhiên, đưa đến kết quả như thế nào, nhanh hay chậm, lệch hướng hay sẽ không đưa đến kết quả dị thục là tùy theo nghiệp lực.
5/ Nghiệp lực là gì?
Để cho nghiệp đạo đưa đến kết quả dị thục tùy theo nghiệp lực.
Nghiệp lực , Pàli là kamma bala, Anh ngữ là the power of karma, có nghĩa là năng lực của các nghiệp đạo thiện hay ác do đương sự đã tạo trước đó hay sẽ tạo sau khi tạo nghiệp đạo thiện hay ác. Chính các nghiệp lực thiện ác này sẽ bổ sung (+) tạo điều kiện cho nghiệp đạo thiện hay ác tiến thẳng nhanh hay chậm đến kết quả hay khống chế, giảm xuống (-) làm lệch hướng đến kết quả hay sẽ làm cho không đủ điều kiện đưa nghiệp đạo đến kết quả dị thục.
6/ Kết quả dị thục của nghiệp là gì?
Chúng ta khảo sát tiến trình nhân + duyên => quả sau.
Nghiệp đạo + nghiệp lực => quả dị thục của nghiệp.
Quả dị thục, Pàli là vipàkaphala, Anh dịch là ripening of fruits, Hán dịch là 異孰果( dị thục quả). Có nghĩa là kết quả của nghiệp đạo khi kết quả chín mùi khác ( dị) với nghiệp đạo khi được hình thành.
Các nhà phật học Duy thức cho 3 ý nghĩa: dị thời, dị loại, biến dị.
Dị thời : từ nghiệp đạo đến kết quả của nghiệp có thời gian. Ví dụ trái soài khi hình thành đến chín phải có thời gian.
Dị loại: tính chất khác nhau. nhân thiện ác nhưng quả vô ký, có nghĩa là nhân nghiệp đạo thiện đưa đến quả hạnh phúc; nhân nghiệp đạo ác đưa đến quả đau khổ nhưng hạnh phúc và đau khổ không phải thiện ác. Như trái soài khi sống thì chua, khi chín thì ngọt.
Biến dị: khác nhau về hình thức. Từ nhân là nghiệp đạo thiện ác, đưa đến quả là thân ngũ uẩn khác nhau tùy theo nghiệp đạo đã tạo. Ví dụ trái soài khi sống thì xanh, khi chín thì vàng.
Những sự giải thích này, các bộ phái Phật giáo có ý kiến khác nhau. Chúng tôi nêu lên với mục đích để tham khảo.
Kết luận bài học này, chúng ta đọc lại lời giải thích của Ngài Bhikkhu Bodhi :" Đặc điểm hết sức quan trọng của nghiệp là khả năng đem lại kết quả tương ứng với phẩm chất đạo đức của hành động. Một qui luật tổng quát tồn tại bên trong ảnh hưởng đến hành động cố ý khiến cho những hành động này có hậu quả thưởng phạt, gọi là vipàka “quả dị thục, quả chín” (sự chín mùi) hay phala “quả.” Qui luật trên nối kết hành động với quả, hoạt động theo một nguyên tắc đơn giản là hành động bất thiện khi chín cho kết quả đau khổ, hành động thiện khi chín cho kết quả hạnh phúc. Quả không bắt buộc phải chín ngay cũng không phải chín trong đời hiện tại. Nghiệp hoạt động trải qua nhiều đời kế tiếp nhau; nó có thể tiềm tàng trong hàng vạn đời tương lai. Nhưng, bất cứ khi nào ta có một hành động cố ý, ý chí để lại dấu ấn trong quá trình tiệm tiến của dòng tâm nơi hiệu lực của nó được tồn trữ mãi mãi. Khi nghiệp tồn trữ gặp điều kiện thuận lợi cho sự trưởng thành, nó thức dậy từ trạng thái ngủ yên và gây nên hiệu quả đem lại sự thưởng phạt thích đáng cho hành động gốc. Quả của nghiệp có thể chín trong đời này, đời kế tiếp hay đời khác về sau. Nghiệp có thể chín mùi theo cách tái sinh trong đời sống tương lai. Vì vậy, nó quyết định loại thân hình thuộc cõi nào của đời sống mới. Hay là, nó có thể chín trong suốt cả cuộc đời, đem lại những trải nghiệm khác nhau trong đời sống như hạnh phúc và đau khổ, thành công và thất bại, thịnh và suy. Nhưng bất cứ lúc nào, quả chín và chín như thế nào, nó luôn luôn tuân theo cùng một nguyên tắc như nhau: hành động thiện đem lại kết quả an vui và hành động bất thiện đem lại kết quả bất hạnh."
( Bản dịch BCĐ trang 56,57,58)
7/ Các câu hỏi cho học viên thực hành.
1. Các AC giải thích và cho ví dụ sự khác nhau giữa nghiệp đạo, nghiệp lực và quả dị thục của nghiệp đạo.
2. Các AC đã từng sát sinh? Trôm cắp? Tà hạnh?
3. Các AC đã từng có ý định sát sinh? Trộm cắp? Tà hạnh?
4. Các AC đã dừng lại, không làm, không tham gia, không hỗ trợ cho ba nghiệp ác trên?
5. Các AC đã làm gì khi nhận ra mình đã tạo ba nghiệp đạo ác trên?
6. Bằng cách gì các AC không tiếp cận, không tạo 3 loại nghiệp đạo ác ở trên?
